تأثیر پرتودهی با پرتو گاما بر جوانه‌زنی و برخی از ویژگی‌های ریخت‌شناسی گیاهچه‌های غلات، حبوبات و سبزیجات

یکی از روش­های پیش­تیمار، پرتودهی با پرتوگاما به منظور افزایش جوانه­زنی بذر و تحریک رشد گیاهچه است. در این پژوهش اثرات دزهای مختلف پرتو گاما بر جوانه­زنی و صفات رویشی بذر غلات، حبوبات و سبزیجات بررسی گردید. پرتودهی با استفاده از گاماسل با چشمه کبالت ۶۰ و آکتیویته Ci 102×8/7، با سرعت پرتوتابی 1-Gy.s 087/0 در چهار سطح (۱۰، ۲۰، ۳۰ و Gy ۴۰) در قالب طرح کاملاً تصادفی با ۳ تکرار انجام شدند. نتایج نشان داد جوانه­زنی در بذرهای گندم، ذرت، نخود و گوجه­فرنگی واکنش مثبت به پرتودهی با پرتو گاما داشتند. اگرچه در بذر لوبیا و پیاز با افزایش دز، جوانه­زنی کاهش یافت اما در بذرهای ماش، خیار و کاهو با دزهای بالاتر، درصد جوانه­زنی بیش­تر شد. واکنش بذرهای مختلف به پرتودهی با پرتو گاما متفاوت است و برای برخی مانند گندم، ذرت، ماش، نخود، گوجه­فرنگی و خیار می­توان برای افزایش درصد جوانه­زنی و بنیه گیاهچه از پیش­تیمار با پرتوگاما استفاده کرد. در دیگر صفات رویشی اندازه­گیری شده نسبت به شاهد، بذرهای لوبیا، پیاز و ماش در اثر پرتودهی افزایش نداشتند ولی بذرهای نخود، گندم، ذرت، خیار، کاهو و گوجه­فرنگی نسبت به شاهد افزایش داشتند و واکنش مثبت به پیش­تیمار با پرتو گاما نشان دادند.